Digitaal stemmen: Veilig en van deze tijd. Noodzakelijk zodat iedere stem telt.
Als we nog steeds stemmachines zouden gebruiken, was Rutte dan premier geworden? Dat is de vraag. Bij handmatig tellen wordt 2-3% van alle stemmen fout geteld. We nemen aan dat dit geen invloed heeft op de verkiezingsuitslag. De foutmarge bij handmatig tellen is 200.000 stemmen. Het verschil waarmee Rutte premier kon worden, was 80.000 stemmen. De kleine verschillen tussen partijen vragen er om dat we er alles aan doen dat de verkiezingsuitslag zo betrouwbaar mogelijk is. Gebruik van stemmachines is daarom noodzakelijk.
Ruim vijf jaar geleden ontstond een hype rond de stemmachines die toen in gebruik waren. Het belangrijkste bezwaar tegen de stemmachines is het gebrek aan controle over en inzicht in het stemproces. Dit is een terecht bezwaar. Toch was het een hype, aangezien het volledig ging over theoretische mogelijkheden. In de praktijk is het in Nederland maar één keer voorgekomen dat er met stemcomputers is gefraudeerd. Daar staat tegenover dat er bij stemmen met stembiljetten ook vele mogelijkheden zijn om te frauderen. In het buitenland gebeurt dat op grote schaal. Het is niet redelijk om strengere eisen te stellen aan het gebruik van stemcomputers dan aan het proces met papieren stembiljetten.
De voorwaarden waar een betrouwbaar stemproces aan moet voldoen (ook volgens de Nederlandse wet) zijn op papier gezet door de commissie korthals Altes. Deze eisen zijn samen te vatten als transparant, geheim en onafhankelijk. In Verenigde Staten en andere democratische landen is veel ervaring met diverse manieren van stemmen. Ook met stemmachines. Uit een recent rapport over het stemproces in de Verenigde Staten blijkt dat stemmen met stemmachines goed mogelijk is. Voorwaarde is dat er voldoende aandacht wordt besteed aan de controle op de werking van de stemmachines en de juistheid van de door de machine getelde stemmen.
Er zijn twee manieren om het proces te verbeteren. Stemmachines met een een papieren bewijs van de uitgebrachte stem of stem printers die een automatisch te tellen stembriefje afdrukken. Beide systemen verhogen de nauwkeurigheid van de getelde stemmen. Mits het stemproces goed georganiseerd is, voldoen beide systemen aan de eisen van een transparante, geheime en onafhankelijke verkiezing. Aan een stemmachine die een stembriefje afdrukt moeten wel hoge eisen van transparantie en geheimhouding worden gesteld. Om deze reden vind ik dat de architectuur van deze machines open moet zijn. Ook moet er open source worden gebruikt. Transparantie voor iedere kiezer wordt geboden door het afgedrukte stembriefje. Steekproefsgewijs hertellen maakt controle van de stemmachines mogelijk. Als iedere burger met voldoende technische kennis kan vaststellen of de stemmachine betrouwbaar is, vervallen de redenen om te kiezen voor de meer omslachtige stemprinter en automatische stemmenteller. Bijkomend voordeel van stemmachines is, dat stemmen in ieder stembureau mogelijk wordt. Het systeem van kieskringen in Nederland, maak stemmen buiten de eigen gemeente praktisch gesproken onmogelijk.
Het wordt tijd voor een moderne manier van stemmen. Digitaal stemmen. Digitaal stemmen in een stemhokje, zodat we zeker weten dat iedere stem telt.
Voor meer informatie zie:
- http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/rapporten/2007/09/27/stemmen-met-vertrouwen-adviescommissie-inrichten-verkiezingsproces.html
- http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2007/11/23/kabinetsreactie-op-bevindingen-uit-rapport-stemmen-met-vertrouwen.html
- http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/rapporten/2007/10/29/reactie-van-de-kiesraad-op-het-rapport-van-de-adviescommissie-inrichting-verkiezingsproces-commissie-korthals-altes.html
- Rapport uit de VS dat diverse mogelijkheden die in de praktijk worden gebruikt naast elkaar zet: http://www.countingvotes.org/
- De stichting die er zo op tegen is: http://wijvertrouwenstemcomputersniet.nl/Vraag_en_Antwoord
- een filmpje dat laat zien dat het afluisteren niet puur theoretisch is:http://www.youtube.com/watch?v=B05wPomCjEY
- Een rapport waarin het probleem van een remote observer wordt uitgelegd:http://www.osce.org/odihr/elections/netherlands/24322
Het Nedap systeem voor Verbeterd Papierstemmen: http://www.election-systems.eu/werking/****
Bij het verdelen van restzetels worden de verschillen nog kleiner. De laatste restzetel ging naar lijst 8, de eerste partij die geen restzetel kreeg was lijst 5. Het verschil was ongeveer 1200 stemmen per zetel. Dat betekent dat als lijst 8 ca 28.000 stemmen minder had gekregen of lijst 5 ca 13.000 meer, de restzetel naar lijst 5 en niet naar lijst 8 was gegaan. In dat geval had de gedoogcoalitie maar 75 zetels gehad. (lijst 8 was de PVV, lijst 5 D66). (bron: http://www.kiesraad.nl/sites/default/files/Proces-verbaal_uitslag_TK_verkiezing_2010.pdf)
IT is naarmate er meer van is, hetgeen het dient per definitie onveiliger makende.
“Van deze tijd” is geen argument, het is een politiek achterhaalde uitspraak.
Want: van deze tijd zijn steeds meer, jongere, betere hackers en crackers en ook gepokt en gemazelde oudere IT crimi’s.
Politiek overkoepelt alles, democratie is in NL al zo dun, een light variant.
Experts zeggen dan ook, ook ivm privacy en non-controle e.d. :
Niet meer aan beginnen.
Muntjes in een pijp met sluis mechanisme (dus 1 per persoon) is de betere low tec oplossing. Directe tussen en einduitslag,
Die politici kijken toch ook wedstrijden, voetbal, en niet alleen de uitslagen?
Daarbij is de officiële uitslag toch pas weken later.
Kortom, m.i. dan, is wie dit wil ofwel digibeet, ofwel heeft een verkeerde agenda. Ofwel gewoon dom en risico nemende tot en met.
Gebruik van open source voegt helemaal niet toe. Sommige mensen met genoeg verstand van programmeren én het verkiezingsproces zouden dan de werking kunnen kontroleren. Er zijn hiertegen drie ernstige bezwaren:
– iedereen moet het verkiezingsproces kunnen kontroleren niet slechts een klubje initimi
– praktijkervaring leert dat het aantal extra ogen ernstig tegenvalt en kritieke fouten nog jarenlang in OSS kunnen blijven bestaan (wellicht dat dit systeem zo veel aandacht krijgt dat het een uitzondering vormt
– en meest fundamenteel: stel dat de bronkode korrekt is, hoe weten we dan of de targetkode korrekt is? Niet alleen moet de bronkode gekontroleerd worden, maar de volgende keten: compilers, linkers, editors, loaders, en moet het object permanent bewaakt worden vanaf het moment van kontrole. Permanente bewaking is nodig om te voorkomen dat opponenten de code aanpassen. Stemcomputers mogen nooit onbeveiligd zijn. Indien een maal onbeveiligd mogen de machine niet meer gebruikt worden.
Karel Thönissen, architect-ontwerper high-integrity systemen
We vertrouwen anno 2013 ons leven toe aan de (digitale) techniek in auto’s en vliegtuigen, we vertrouwen ons geld toe aan een volledig gedigitaliseerde financiële sector. Digitaal is volledig onderdeel van alle aspecten van het leven in 2013 en daarmee van deze tijd.
Blind vertrouwen in één leverancier en volledig vertrouwen in de veiligheid van een technische oplossing voor digitaal stemmen zou dom zijn. Net als in het huidige stemproces, horen er beveiligings maatregelen te zijn om het risico op fraude zo veel mogelijk uit te sluiten. Dat gebeurd nu met stembiljetten, dat zal straks ook het geval moeten zijn met stemcomputers of stemmentellers zodra deze klaar zijn voor een verkiezing.
Auto’s, vliegtuigen en de financiële sector hebben geen democratische macht, hebben geen monopolie op geweld, zijn geen wetgevende macht, zij worden niet door u en mij gekozen.
Zij hebben dus geen transparante controle nodig, controle of mijn stem wel naar de juiste persoon gaat. Controle of de stem van mijn buurman, die geen programmacode kan lezen, wel naar de juiste persoon gaat.
Dat andere onderdelen van de maatschappij digitaal zijn doet er dus helemaal niet toe.
Mijn buurman snapt wel papier en potlood. Daarmee kan hij niet alleen stemmen, hij zou de verkiezing ook kunnen controleren, of stembureaumedewerker kunnen zijn, om slechts stemmenteller. Alle aspecten begrijpt hij van het hele proces en dus is het voor hem transparant. Dit is heel anders wanneer het proces digitaal is. Dan kan niemand het meer controleren, zelfs niet de meest ervaren en getalenteerde programmeur. Behalve wanneer deze alles begrijpt en kan controleren vanaf het moment dat de siliconen in chips veranderen. Controleer je 1 stap in het digitale proces niet, dan kan daar gefraudeerd worden. En wanneer je digitaal fraudeert zijn de gevolgen veel groter dan bij potlood en papier.
Stemcomputers, in welke vorm dan ook, moeten voor altijd verbannen worden. Iedere democraat zou in hart en nieren tegen automatisering van de democratisch proces moeten zijn.
Erwin, het democratisch proces is ongelofelijk belangrijk. Dat ben ik met je eens. Vliegtuigen moeten veilig zijn of het kost direct mensenlevens. De financiële sector is al 100% digitaal. Volledig gebaseerd op vertrouwen. De invloed van het wel en wee van die sector heeft meer invloed op de economie dan het beleid van de Nederlandse regering. Dat hebben de afgelopen jaren bewezen. En wat je zelf al aangeeft, ook in het papieren proces kan gefraudeerd worden. Als we het digitaal stemmen net zo goed regelen als het papieren proces, dan is dat net zo veilig. Ik kan je punt dat je als democraat tegen digitaal stemmen moet zijn dan ook niet volgen.
In je blogposting vertaal je een buitenlands onderzoek naar de Nederlandse situatie om te zeggen dat het handmatig stemmen teveel fouten oplevert en zelfs een andere regering kan opleveren. Dat kan natuurlijk niet. Er worden in mijn eigen ervaring in het stembureau (heb je je al aangemeld als vrijwilliger of ga je tv-kijken die avond?) heel weinig fouten gemaakt. Deels door de slimme formuliertjes om in te vullen met subtotaaltjes, maar ook door de ervaring van de vrijwilligers. Als er al fouten worden gemaakt, dan worden die voornamelijk veroorzaakt omdat de vrijwilligers lange dagen maken. Dat is op te lossen met meer vrijwilligers die elkaar halverwege de dag aflossen. Helaas zijn er te weinig burgers die zich geroepen voelen om hun burgerplicht te doen. De politiek actieven willen allemaal televisie kijken, waardoor de burgemeester besluit om ambtenaren in te zetten. Die natuurlijk gaan klagen en om stemcomputers gaan jengelen.
Als er al fouten gemaakt worden door kiezers dan zijn die nooit zo grootschalig als met computers mogelijk is. Fouten worden nu in alle richtingen gemaakt en door computers op een bepaalde manier. In plaats van stemcomputers hebben we dus meer betrokken burgers nodig.
Natuurlijk is stembusfraude mogelijk. In het buitenland zien we ook dat er allerlei mogelijkheden zijn. In Nederland is dat lastig (of niet lonend) door ons politiek stelsel. Maar als je stemcomputers invoert dan wordt het veel aantrekkelijker om een fraude op te gaan zetten. Er kruipt van alles onder de tegels vandaan. Waarom zou je dat riskeren?
Het printen van je stem is een extra tegemoetkoming aan degenen die stemmen willen kopen. Alleen bij het overleggen van het bewijsje krijg je je geld. Dat wil je natuurlijk niet faciliteren! Natuurlijk kan dat nu ook met mobiele telefoons in het stemhok, maar het fotootje is zo makkelijk te vervalsen dat dit geen serieuze optie is om stemmen mee in te kopen. Maar een origineel printje, dat is veel gezaghebbender.
Het geautomatiseerd tellen moet uiteindelijk nog steeds door een computer. Dat ding moet gecontroleerd worden, gecertificeerd, goed beveiligd opgeslagen worden, op de dag van het stemmen gecontroleerd worden door burgers (niet door experts). Waar begin je aan? Het is het allemaal niet waard.
Je kan het stemproces niet vergelijken met andere situaties waar betrouwbaarheid nodig is. Bij internetbankieren, een vliegritje, etc. gaat er ook geregeld wat fout. Maar daar staat er geen verkiezingsuitslag op het spel, maar alleen de belangen van de direct betrokkenen. De rekeninghouders krijgen meestal ook als service van de bank zonder veel gedoe schade door fraude gecompenseerd. Je weet het vaak niet eens. Vliegtuigen worden aan de grond gehouden, vluchten omgeboekt, soms crasht er iets, maar dat neem je voor lief. Het is voor individuen over algemeen wel werkbaar. Maar zo kan je niet redeneren als het om verkiezingen gaat. Een individuele stem die verloren gaat is ook niet zo’n probleem, zolang er maar geen systeem in zit. Die mogelijkheid introduceer je met computers.
Natuurlijk kan je dat relativeren omdat we in Nederland leven en het nu allemaal wel goed gaat. Maar je moet een systeem ook betrouwbaar maken voor de toekomst. Juist nu.
Meld je alvast aan als vrijwilliger voor het stembureau in je gemeente.
Reinder,
Ik lees in jouw verhaal heel veel emotie maar weinig argumenten. Met je oproep dat er meer vrijwilligers nodig zijn op het stembureau, geef je aan dat ook het huidige systeem zijn gebreken kent. Natuurlijk is het zo dat iedereen op het stembureau zijn uiterste best doet. De controles die bij het stemmen met potlood en papier zijn ingebouwd halen veel fouten er uit. Ook een systeem met digitaal stemmen zal dergelijke controles nodig hebben. Ondanks alle controles, zullen er zaken fout gaan. Met papieren stemmen of een digitale vorm van stemmen. Ik vind het dan ook erg kortzichtig en niet van deze tijd om op basis van emoties digitaal stemmen af te wijzen.